Ο Ηρόδοτος είναι ο πρώτος παρατηρητής των ιαματικών νερών και συνιστά τη λουτροθεραπεία, ενώ ο Ιπποκράτης καθορίζει τις παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυται η χρήση των ιαματικών νερών.
Κατά τον 5 ο αιώνα εντοπίζεται η ίδρυση των Ασκληπιείων, που ήταν ταυτόχρονα ιερό και θεραπευτήριο.
Δυο έχουν επισημανθεί στη Ναυπακτία, αυτό της Ναυπάκτου στο Κεφαλόβρυσο της Αφροδίτης και το «εν Κρουνοίς» στη Σκάλα.
Κατά τα Βυζαντινά χρόνια εξακολουθεί να γίνεται χρήση των Ιαματικών πηγών, ενώ στα νεότερα χρόνια τόσο ο Καποδίστριας όσο και ο Όθωνας δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ιαματικές πηγές.
Από το 19ο αιώνα δημιουργούνται μεγάλες Λουτροπόλεις στην Ευρώπη.
Τα νερά των φυσικών ή ιαματικών πηγών είναι νερά, που πηγάζουν μέσα από πετρώματα και βράχους που βγαίνουν από τα έγκατα της γης.
Είναι μεταλλικά νερά, που περιέχουν διαλυμένα μεταλλικά συστατικά όπως νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, ράδιο, σίδηρο, ιώδιο, φωσφόρο και θείο ή αέρια όπως διοξείδιο του άνθρακα, υδρόθειο, άζωτο, οξυγόνο και υδρογόνο.
Η θερμοκρασία των φυσικών πηγών είναι διάφορη επίσης και φτάνει μέχρι και τους 60° και ακόμα περισσότερο.
Η Ελλάδα είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες σε φυσικές πηγές.
Πηγαία νερά αναβλύζουν στη χώρα μας από 752 διαφορετικά γεωγραφικά σημεία.
Η Αιτωλοακαρνανία διαθέτει πολλές ιαματικές πηγές οι πιο γνωστές από αυτές που διαθέτουν εγκαταστάσεις είναι: Τα λουτρά Τρύφου (Άγιος Βάρβαρος) του Δήμου Ακτίου – Βόνιτσας.
Τα λουτρά Στάχτης ( Καλλιρόης ) του Δήμου Ναυπακτίας.
Τα λουτρά Μυρτιάς (Κόκκινο Στεφάνι) του Δήμου Θέρμου.
Τα λουτρά Κρεμαστών ( Μπαλκώνα ) του Δήμου Αγρινίου.
Τα λουτρά Μουρστιάνου ( Χέλοβα Μπανιώτη ) του Δήμου Μεσολογγίου.
Υπάρχουν και άλλες πηγές στην Αιτωλοακαρνανία λιγότερο γνωστές όπως στο Λιστέκι Ριγανίου, στον Αγραπιδόκαμπο στη Ρίζα, στο Χαλκιόπουλο Ινάχου, στο Βρωμονέρι Παναιτωλίου και στα Μπάνια Μύτικα.
Πηγή Κρεμαστών Βάλτου
Στη θέση Γριά Μαρία της κοινότητας Αλευράδα του Δήμου Αγρινίου βρίσκεται η ιαματική πηγή που χαρακτηρίστηκε ως ιαματική το 1920.
Η ονομαζόμενη σήμερα πηγή Μπαλκώνα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της κοίτης του ποταμού Αχελώου, σε απόσταση 3 περίπου και κατάντη του φράγματος Κρεμαστών και εντός της λεκάνης του φράγματος Καστρακίου.
Πηγή Τρύφου
Η τοποθεσία όπου βρίσκεται η πηγή Τρύφου – «Άγιος Βάρβαρος», είναι καταπληκτική μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον σε υψόμετρο 220 μέτρων. από την πηγή αναβλύζει μεταλλικό νερό με χαρακτηριστική οσμή υδρογονανθράκων..
Η πρόσβαση γίνεται από τον κεντρικό δρόμο Αμφιλοχίας-Βόνιτσας.
Λουτρά Μυρτιάς
Βρίσκονται στη βορειανατολική παραλία της λίμνης Τριχωνίδας, γνωστά με το όνομα «Κόκκινο Στεφάνι», από το χρώμα του βράχου που σε κάθε ηλιοβασίλεμα γίνεται κόκκινος και στεφανώνει τα λουτρά.
Η πηγή είναι από τις πρώτες στον ελληνικό χώρο που ανακηρύχθηκε επισήμως ως ιαματική και αναφέρεται ως πηγή θειούχος ψυχρή, με θερμοκρασία 20°.
Πηγές Μουρτσιάννου
Οι πηγές βρίσκονται δίπλα στη λίμνη Λυσιμαχεία και ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Βρίσκονταν κοντά στην αρχαία πόλη της Αιτωλίας με το όνομα Υρία, η οποία μετονομάστηκε στις αρχές του 3ου π.χ. αιώνα προς τιμήν του βασιλιά Λυσίμαχου σε Λυσιμάχεια.
Ανήκαν στο βασιλιά Λυσίμαχο, ενώ φιλοξένησαν τον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο καθώς και την κόρη του Πτολεμαίου βασιλιά της Αιγύπτου και μετέπειτα βασίλισσα της Αιγύπτου Αρσινόη.
Λουτρά Στάχτης
Βρίσκονται στην ορεινή Ναυπακτία, και το δημοτικό διαμέρισμα Πυλήνης, ονομάζονται δε και λουτρά Καλλιρρόης.
Πολλοί μύθοι αναφέρονται σε αυτό το ξεχωριστό τοπίο με τα πλατάνια, την υφή του χώματος που γίνεται «σαν στάχτη» προφανώς από την ιδιοσυστασία του νερού.
Για τον ιστορικό Στράβωνα (65 πΧ-23 μΧ) είναι τα λουτρά του Ηρακλέους , που αναφέρονται ακόμα και στον Όμηρο.
Υποδεικνύεται δε ακόμα και η θέσης όπου οι μυθικοί ήρωες αναλάμβαναν «ρώσιν και θαλλός», κολυμπώντας στους ευρύχωρους φυσικούς λουτήρες, που ήταν εγκατεσπαρμένοι στη βάση του βουνού.
Η πηγή ανακηρύχτηκε ιαματική το 1920 και το νερό της χρησιμοποιείται για ποσιθεραπεία και λουτροθεραπεία.
